Karczoch Jerusalem roślin (łac Helianthus tuberosus) lub bulwiasty słonecznik , jest gatunków roślin zielnych z rodzaju Słonecznik rodziny Astrovye. Topinambur, bulba, gruszka ziemna czy bębny są również znane światu topinamburu. Słowo „karczoch jerozolimski” pochodzi od nazwy plemienia Indian zamieszkujących tereny współczesnej Brazylii - tupinamo. Topinambur został naturalizowany w Chile. Grusza ziemna trafiła do Europy przez Anglię i Francję w XVI wieku, a od drugiej połowy XIX wieku zaczęła być szeroko uprawiana jako roślina paszowa i spożywcza.
W naturze karczoch jerozolimski wciąż można znaleźć w Ameryce Północnej wzdłuż dróg i na nieużytkach, aw kulturze rośnie na całym świecie, aw wielu krajach, na przykład w Japonii, Szwajcarii i Australii, jest uważany za chwast, ponieważ wyróżnia się bezpretensjonalnością, mrozoodpornością , produktywność i zdolność adaptacji do każdych warunków.
Sadzenie i pielęgnacja topinamburu
- Sadzenie: sadzenie bulw w ziemi - przed zimą, 2-3 tygodnie przed mrozem.
- Oświetlenie: jasne światło słoneczne.
- Gleba: dowolna obojętna lub lekko zasadowa (6,0-7,5 pH), z wyjątkiem słonych bagien i zbyt ciężkich gleb.
- Podlewanie: tylko podczas długotrwałej suszy. Zużycie wody - 10-15 litrów na każdą roślinę.
- Top dressing: nawozy mineralne - każdej wiosny, organiczne - jesienią raz na 2-3 lata.
- Rozmnażanie: zwykle bulwy lub ich części z oczami, znacznie rzadziej stosuje się metodę nasienną.
- Szkodniki: ślimaki, niedźwiedzie, drutowce.
- Choroby: biała zgnilizna, alternaria lub mączniak prawdziwy.
Karczoch jerozolimski - opis
Mielona gruszka topinamburu ma potężny system korzeniowy, na podziemnych rozłogach formują się jadalne bulwy w kolorze żółtym, czerwonym, fioletowym lub białym, przypominające z wyglądu korzeń imbiru oraz łodygę kapusty lub rzepę do smaku. Łodyga topinamburu jest owłosiona, z krótkimi kosmkami, mocna i prosta, osiągająca wysokość od 40 do 300 cm, na szczycie łodygi. Liście topinamburu są petiolate, owłosione, ząbkowane. Dolne liście są przeciwległe, sercowate, jajowate, górne liście są naprzemienne, lancetowate lub podłużne, jajowate. Koszyczki kwiatowe o średnicy do 10 cm składają się ze środkowych, rurkowatych, dwupłciowych kwiatów o żółtym kolorze i 10-15 jałowych, pozornie językowych, złocistożółtych kwiatów z brzegiem. Nasiona topinamburu, dojrzewające od sierpnia do września.
Grusza ziemna jest uprawiana na skalę przemysłową głównie w Ameryce, Rosji i Azji, ale topinambur jest uprawiany w tym kraju od wielu dziesięcioleci jako produkt spożywczy o właściwościach leczniczych. Pod względem składu chemicznego roślina przypomina ziemniaka, ale pod względem wartości odżywczych przewyższa tak cenne warzywo jak buraki. Jej bulwy można jeść na surowo, jak również smażone, gotowane i duszone. Z nich przygotowuje się nawet kompoty i herbatę.
Sadzenie topinamburu w otwartym terenie
Kiedy sadzić karczoch jerozolimski w ziemi
Topinambur uprawiany jest zarówno na otwartym polu, jak iw pojemnikach. W otwartym terenie karczoch jerozolimski sadzi się przed zimą, 2-3 tygodnie przed nadejściem stabilnej zimnej pogody lub wiosną, kiedy ziemia wystarczająco się nagrzeje. Jesienią całe bulwy sadzi się w ziemi, a wiosną podczas sadzenia można je podzielić na kilka części. Wybierz dobrze oświetlone miejsce na topinambur, w którym nie będzie on zacieniał innych roślin, ponieważ jego łodygi osiągają wysokość 3 m. Najlepiej sadzić topinambura na obwodzie ogrodu lub wzdłuż ogrodzenia.
Ziemia z topinamburu
Gleba pod topinambur powinna być lekko zasadowa lub obojętna - pH w zakresie 6,0-7,5 jednostek. Kultura nie jest wybredna pod względem składu gleby, dobrze rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem zbyt ciężkich i słonych. Do sadzenia zimą miejsce jest przygotowywane w ciągu dwóch do trzech tygodni, ale nawet jeśli zdecydujesz się sadzić karczoch jerozolimski na wiosnę, nadal musisz przygotować je jesienią.
Glebę wykopuje się na głębokość bagnetu łopaty z dodatkiem kompostu. Jeśli sadzisz topinambur wiosną, nie rozbijaj dużych brył ziemi na zimę. Zrób to przed wiosną. Podczas sadzenia należy stosować nawozy fosforanowo-potasowe.
Następnie możesz zasadzić topinambur
Najlepszymi prekursorami topinamburu są ziemniaki, kapusta i ogórki.
Jak sadzić karczoch jerozolimski
Pod koniec kwietnia lub na początku maja wybierz małe zgrabne bulwy topinamburu do sadzenia wielkości jaja kurzego, namocz je w roztworze cyrkonu w ilości 1 ml leku na 1 litr wody, a następnie posadź je w odległości 40 cm od siebie w rowie o głębokości 12-15 cm Rozstaw rzędów powinien wynosić 60-70 cm Wymieszać glebę usuniętą z bruzdy mączką kostną, a następnie wypełnić wykop tą mieszanką.
Uprawa topinamburu
Jak uprawiać karczoch jerozolimski
Opieka nad topinamburem jest bardzo prosta. Najpierw po posadzeniu niezbędne środki pielęgnacyjne polegają na poluzowaniu gleby i odchwaszczaniu terenu z chwastów. Kiedy sadzonki osiągną wysokość do 30 cm, są one obsypywane kompostem ogrodowym i kontynuują to przez cały okres w razie potrzeby, a gdy dorosną do 1 m, słupki są instalowane z obu końców rzędu, drut w plastikowej folii jest ciągnięty między nimi poziomo i przywiązany do jej rośliny, aby nie zerwały się od wiatru.
Kiedy topinambur zaczyna zawiązywać pąki, lepiej je usunąć, aby roślina nie zużywała energii na kwitnienie i owocowanie. W tych samych celach zbyt wydłużone rośliny skraca się do 1,5-2 m.
Podlewanie topinamburu
przeprowadzane tylko podczas długotrwałej suszy - od 10 do 15 litrów na każdy krzew. Jeśli jest lato z deszczem, nie musisz się w ogóle martwić o podlewanie topinamburu - wystarczą naturalne opady.
Karmienie topinamburem
Uprawa karczochów jerozolimskich polega na wprowadzeniu do gleby opatrunków. Wiosną, podczas spulchniania terenu, do gleby dodaje się granulat nawozowy zawierający azot i potas. W okresie pączkowania lepiej jest używać płynnych nawozów. Na przykład w środku lata dobrze jest nawozić topinambur roztworem wodorostów lub naparem z zielonego nawozu. Nawozy mineralne aplikuje się do gleby corocznie, a nawozy organiczne raz na 2-3 lata.
Rozmnażanie topinamburu
Najczęściej topinambur rozmnaża się w sposób wegetatywny - bulwy, ich części lub oczy, a my opowiedzieliśmy o tej metodzie. Ale karczoch jerozolimski można również wyhodować z nasion, ale rozmnażanie generatywne topinamburu jest zbyt żmudną i niewdzięczną pracą, która wymaga specjalnej wiedzy i niech to zrobią hodowcy. Ponadto topinambur z nasion będzie działał znacznie dłużej niż topinambur z bulw.
Topinambur w domu
Czytelnicy pytają, czy topinambur można uprawiać w domu. Można go sadzić w dużych pojemnikach lub skrzyniach z drenażem. Opieka nad topinamburem w pojemniku niczym nie różni się od pielęgnacji na otwartym polu, jedyną różnicą jest regularne podlewanie gleby.
Szkodniki i choroby topinamburu
Choroby topinamburu
Przy prawie absolutnej odporności na choroby, karczoch jerozolimski może czasami być dotknięty białą zgnilizną, Alternarią lub mączniakiem prawdziwym.
Biała zgnilizna lub stwardnienie rozsiane tworzy na łodygach rośliny spleśniałą łodygę, która powoduje ich chorobę iw rezultacie zostaje pokryta od wewnątrz czarnymi naroślami. Do zakażenia dochodzi przez glebę. Różnica temperatur przy dużej wilgotności powietrza przyczynia się do rozwoju choroby. Chore rośliny należy natychmiast usunąć z terenu i spalić.
Alternaria to szeroko rozpowszechniona choroba, która atakuje wszystkie lądowe części rośliny. Można go rozpoznać po ciemnobrązowych lub jaśniejszych plamach z żółtawą obwódką na liściach. Wraz z rozwojem choroby plamy rosną między żyłkami blaszki liściowej, a ogonki liściowe wysychają wraz z liśćmi. Najbardziej skutecznym sposobem zwalczania choroby jest traktowanie roślin fungicydami w temperaturze powyżej 18 ºC. Czasami wystarczy jedna sesja, ale lepiej wykonać dwa opryski w odstępie 10-12 dni.
Mączniak prawdziwy pojawia się na topinamburze w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego w postaci luźnego białego nalotu na górnej stronie liści. Z biegiem czasu płytka staje się różowawa lub brązowa, dotknięte liście stają się kruche i łamliwe. Do rozwoju choroby przyczynia się upalna pogoda z gwałtownymi wahaniami wilgotności i temperatury powietrza, a także nadmiar azotu. Dobry wynik daje traktowanie topinamburu na liściach fungicydami - lekami takimi jak Topaz, Bayleton, Quadris, Skor, Tilt, But, Topsin i tym podobne.
Szkodniki topinamburu
Topinambur jest niszczony przez ślimaki żyjące w glebie niedźwiedzia, a także przez larwy niektórych owadów. Aby chronić rośliny przed ślimakami, na miejscu układa się specjalne granulki przeciw ślimakom. Jeśli wiesz, że na miejscu występują szkodniki, takie jak czerpaki, chrząszcze lub chrząszcze, Diazonon lub Foksim są zapieczętowane przed sadzeniem topinamburu w ziemi do kopania.
Czyszczenie i przechowywanie topinamburu
Bulwy topinamburu dojrzewają przez co najmniej 120 dni. Zbieranie ich z wyprzedzeniem jest bezcelowe, ponieważ bulwy wykopane zbyt wcześnie nie dojrzewają już do pożądanej jakości. Karczoch jerozolimski wykopano wiosną, zanim ziemia się rozgrzeje lub jesienią, gdy tylko zacznie zamarzać. Bulwy topinamburu z łatwością tolerują mrozy do -40 ºC w glebie, jeśli na zimę rzucisz suchą ziemię lub śnieg na działkę. Jesienią najlepiej wykopać tyle bulw, ile można zjeść zimą, a resztę wykopać wiosną - w okresie niedoboru witamin będą bardzo przydatne.
Najważniejsze to nie zapomnieć o ich usunięciu przed nadejściem upału, w przeciwnym razie bulwy wykiełkują, a topinambur zamieni się ze zdrowego i smacznego warzywa w chwast.
Przechowywanie topinamburu jest takie samo jak przechowywanie roślin okopowych - w pudełku z piaskiem. Przed przechowywaniem topinamburu w piwnicy wykopane bulwy są najpierw dobrze myte i suszone. Jeśli nie masz piwnicy, postaw skrzynkę na loggii lub ocieplonym balkonie. Małe ilości bulw można przechowywać w szufladzie na warzywa lodówki.
Odmiany topinamburu
Głównym zadaniem hodowców jest dziś wyhodowanie odmian topinamburu o najbardziej zwartym ułożeniu bulw w glebie, ponieważ system korzeniowy z utworzonymi na nim guzkami rośnie zarówno wszerz, jak i w głąb. I w tej kwestii naukowcy odnieśli niewątpliwy sukces. Kolejnym priorytetem w pracach hodowlanych jest zwiększenie grubości łodygi dla odmian roślin pastewnych. No i trzecim ważnym zadaniem jest hodowla strefowych odmian topinamburu.
Obecnie istniejące odmiany topinamburu dzielą się na paszowe i bulwiaste. Odmiany paszowe dają zieloną masę, ale tworzą małe bulwy. To właśnie te odmiany są uprawiane na skalę przemysłową. Z kolei zarówno odmiany bulwiaste, jak i paszowe dzieli się na wczesne i późne dojrzewanie według okresów dojrzewania. Proponujemy Ci zapoznanie się z kilkoma odmianami topinamburu, spośród których możesz wybrać jedną dla siebie.
- Zainteresowanie jest owocna, intensywna w wzroście, wymagająca wilgoci, odporna na ciepło i zimotrwała późno dojrzewająca odmiana z silnymi, wyprostowanymi łodygami o średnio rozgałęzionych, dużych, szorstkich, ciemnozielonych liściach i gładkich białych bulwach o głębokich oczkach. Polecana do uprawy przemysłowej w ciepłych rejonach.
- Leningradsky to późno dojrzewająca, wysokowydajna odmiana w kształcie krzewu o ciemnozielonych łodygach, owalnych zielonych liściach i białych, wydłużonych bulwach średniej wielkości, które są doskonale przechowywane w ziemi do wiosny. Ta odmiana nadaje się do uprawy w regionie północno-zachodnim.
- Volzhsky 2 to odporna na suszę i zimotrwała wysoka roślina o zwartym systemie korzeniowym, zaokrąglonej łodydze, lekko owłosionych zielonych liściach i białych bulwach w kształcie gruszki z jasnofioletowymi fragmentami.
- Wczesne dojrzewanie to mało wymagająca, mrozoodporna odmiana wczesnego dojrzewania o zwartym systemie korzeniowym, liściach w kształcie serca, dużych zębach ściętych na krawędziach, dobrze rozgałęzionej łodydze i gładkich, zaokrąglonych białych bulwach.
- Pasko to wysokowydajna, późno dojrzewająca bulwiasta, krzaczasta i wysoka odmiana o słabo rozgałęzionych łodygach, dużych liściach i białych okrągłych bulwach o masie do 80 g.
- Sunny to wysokowydajna, późno dojrzewająca odmiana bulw, odpowiednia do uprawy na dowolnym obszarze. Rośliny tej odmiany mają umiarkowaną krzaczastość, silnie rozgałęzione łodygi, duże liście i wydłużone eliptyczne białe bulwy średniej wielkości o masie do 60 g.
- Znalezisko to plenna odmiana późno dojrzewająca o słabo rozgałęzionej łodydze, dużych, asymetrycznie ułożonych liściach, zwartym systemie korzeniowym i białych bulwach w kształcie gruszki z różowymi żyłkami wokół oczu. Przeznaczona do uprawy w regionach południowych.
Oprócz opisanych, popularne są następujące odmiany topinamburu: biała, patat, wrzecionowata, vadim, czerwona, omska biała i północno-kaukaska.
Właściwości topinamburu - szkoda i korzyść
Lecznicze właściwości topinamburu
Badając skład topinamburu, naukowcy byli zaskoczeni różnorodnością zawartych w nim minerałów i witamin. Na przykład pod względem ilości żelaza w bulwach roślina znacznie przewyższa takie pożyteczne rośliny jak marchew, rzepa i buraki, a 1 kg topinamburu zawiera 60-70 mg karotenu. Co zawiera topinambur? Potas i wapń, chrom i fluor, magnez i mangan, krzem i sód, witaminy B1, B2, B6, B7, C, PP, a także błonnik, pektyny, tłuszcze, białka, kwasy organiczne, naturalny analog insuliny inuliny i aminokwasy arginina, walina, leicyna i lizyna.
Topinambur pomaga w kamicy moczowej, dnie moczanowej, odkładaniu się soli, otyłości i anemii. Odwar z niego obniża poziom cukru i normalizuje pracę trzustki. Spożycie bulw topinamburu jest po prostu konieczne dla mieszkańców dużych miast o niekorzystnej sytuacji środowiskowej, ponieważ dzięki zawartości błonnika i inuliny usuwa z organizmu sole metali ciężkich, radionuklidy, toksyny i nadmiar cholesterolu.
Zaleca się spożywanie topinamburu:
- do zapobiegania cukrzycy;
- z chorobami przewodu żołądkowo-jelitowego;
- obniżyć ciśnienie krwi;
- usunąć toksyny z organizmu;
- zwiększyć poziom hemoglobiny we krwi;
- do ochrony przed infekcjami wirusowymi.
Topinambur przewyższa trzcinę cukrową i buraki pod względem zawartości węglowodanów. Najbardziej przydatne bulwy topinamburu są natychmiast po zbiorze, ponieważ podczas przechowywania w wyniku hydrolizy część inuliny jest przekształcana we fruktozę. Jednak nie ma w tym nic szkodliwego, zwłaszcza dla diabetyków, u których fruktoza zastępuje cukier.
Topinambur jest w stanie złagodzić mdłości, zatrzymać wymioty, zneutralizować wysoką kwasowość, wyeliminować gorzki smak w ustach. Jest stosowany w czasie ciąży w celu wzbogacenia organizmu w składniki odżywcze dla matki i płodu. Spożycie bulw topinamburu równolegle z leczeniem farmakologicznym chorób przyczynia się do szybszego powrotu do zdrowia, w tym poprzez zwiększenie odporności i eliminację toksyn z organizmu.
Stosowanie soku z topinamburu zmniejsza zwiększoną kwasowość soku żołądkowego, niweluje bóle głowy związane z nadciśnieniem, wspomaga gojenie się ran i wrzodów, łagodzi stan zapalny wielostawowy, choroby żołądka i dwunastnicy. Piją po 50 g trzy razy dziennie 15 minut przed posiłkiem.
Karczoch jerozolimski jest również poszukiwany w kosmetologii: można go stosować do łagodzenia stanów zapalnych lub podrażnień skóry, wygładzania zmarszczek i oczyszczania porów. Aby wyeliminować zwiotczenie skóry, przetrzyj twarz i szyję przez noc sokiem z topinamburu. Na skórę tłustą nakłada się maseczkę z tartego topinamburu z dodatkiem pół łyżeczki miodu. Suchą skórę można namoczyć dodając pół łyżeczki oliwy z oliwek do opisanego składu maski na twarz. Maskę zmywa się po 20 minutach ciepłą zieloną herbatą, a po kolejnych 10 minutach przetrzyj skórę kawałkiem lodu. Kurs kosmetyczny - 20 zabiegów.
Topinambur - przeciwwskazania
Karczoch jerozolimski nie ma przeciwwskazań, chyba że masz indywidualną nietolerancję na ten produkt. Spożywanie topinamburu w surowej postaci może powodować wzdęcia, ale po pewnym czasie jelita przyzwyczają się do tego i nie będziesz już czuł dyskomfortu. Jeśli nie ma nałogu, możesz zjeść topinambur duszony lub gotowany. I oczywiście nie próbuj jeść wszystkich bulw naraz - każdy produkt podczas przejadania się może powodować dyskomfort.
