Goryczka: sadzenie i pielęgnacja w terenie otwartym, rodzaje i odmiany, właściwości, zdjęcia

Goryczka (łac. Gentiana) to rodzaj półkrzewów, jednorocznych roślin zielnych i bylin z rodziny goryczki, liczący około czterystu gatunków, powszechnych w przyrodzie na całym świecie, ale najczęściej rośliny te występują w strefie umiarkowanej półkuli północnej, na przykład na łąkach alpejskich i subalpejskich ... Niektóre gatunki goryczki mogą rosnąć na wysokości 5500 metrów nad poziomem morza.
Jako skuteczny lek na choroby żołądka, goryczka była znana w starożytnym Egipcie. W starożytnym Rzymie roślina ta była stosowana w leczeniu konwulsji, siniaków i ukąszeń jadowitych zwierząt. W średniowieczu zioło goryczki stosowano na gruźlicę, biegunkę, gorączkę, dżumę i od robaków. Goryczka jest nadal bardzo ceniona przez uzdrowicieli w Karpatach, którzy używają jej do zwalczania chorób wątroby, pęcherzyka żółciowego i narządów trawiennych.
Łacińska nazwa, według Pliniusza Starszego, została nadana rodzajowi na cześć iliryjskiego króla Gentius, który leczył dżumę kłączem goryczki żółtej. Rosyjską nazwę nadano roślinom ze względu na gorzki smak liści i korzeni, które zawierają glikozydy.

Sadzenie i pielęgnacja goryczki

• Sadzenie: wysiew w otwartym terenie - pod koniec kwietnia lub pod koniec września.
• Kwitnienie: w zależności od gatunku - wiosną, latem lub jesienią.
• Oświetlenie: W przypadku gatunków kwitnących wiosną preferowane jest jasne rozproszone światło lub półcień, szczególnie po południu. Gatunki kwitnące jesienią preferują jasne światło słoneczne.
• Gleba: bardzo wilgotna.
• Podlewanie: regularne i obfite: gleba powinna być cały czas lekko wilgotna.
• Top dressing: nie jest potrzebny, wiosną wystarczy ściółkować teren torfem.
• Rozmnażanie: nasiona.
• Choroby: szara i podstawna zgnilizna, plamienie, rdza.
• Szkodniki: ślimaki, ślimaki nagie, mrówki, wciornastki, gąsienice i nicienie.
• Właściwości: goryczka to roślina lecznicza.

Przeczytaj więcej o uprawie goryczki poniżej

Roślina goryczki - opis

Na wysokości goryczka rośnie od 20 cm do półtora metra. Zwykle mają proste i krótkie łodygi, a gruby i skrócony korzeń goryczki ma procesy podobne do sznurka. Całe liście bezszypułkowe ułożone są w regularnej kolejności. Kwiaty goryczki są pięcio- lub czteroczłonowe, pojedyncze lub nieliczne. Zwykle mają barwę niebieską, niebieską lub fioletową, chociaż czasami można znaleźć gatunki o żółtych lub białych kwiatach. Korona kwiatu goryczki ma kształt dzwonu lub lejka, u niektórych roślin ma kształt talerza. Goryczka kwitnie w zależności od gatunku wiosną, latem lub jesienią. Owocem tego rodzaju jest torebka małży z małymi nasionami.

Na zdjęciu kwitnąca gryka niebieska

Sadzenie goryczki w otwartym terenie

Kiedy sadzić goryczkę w ziemi

Najczęstszą praktyką jest uprawa nasion goryczki. W otwartym terenie goryczkę wysiewa się pod koniec kwietnia lub pod koniec września. Nie jest pożądane, aby wysiewać gatunki goryczki kwitnące w maju lub wczesną jesienią na obszarach oświetlonych słońcem w południe, lepiej sadzić je w półcieniu lub na zachodnim zboczu.

Bardziej celowe jest uprawianie gatunków roślin kwitnących jesienią w pobliżu zbiorników wodnych, w których poziom wilgotności powietrza jest wysoki.

Jak sadzić i pielęgnować dzwony na zewnątrz

Jak sadzić goryczkę

Jeśli masz zamiar wysiać nasiona goryczki w glebie wiosną, najpierw należy je rozwarstwić przez 2-3 miesiące w temperaturze nie przekraczającej 7 ˚C przy dobrej wentylacji. Nasiona niektórych gatunków wystarczają do stratyfikacji w niskich temperaturach i przez miesiąc, ale materiał siewny gatunków alpejskich musi być stratyfikowany przez co najmniej 60-80 dni. Nasiona miesza się z granulowanym torfem lub drobnym piaskiem w stosunku 1: 3 przed umieszczeniem w pojemniku na warzywa w lodówce.

Jeśli wysiewasz nasiona goryczki przed zimą, nie musisz ich rozwarstwiać, ponieważ w miesiącach zimowych będą przetwarzane naturalnie w niskich temperaturach. Drobne nasiona są rozrzucone na powierzchni wyrównanej ziemi i tylko lekko dociskane do gleby, bez osadzania się w niej. Zaleca się posypanie dużych nasion ziemią na wierzchu.

Sadząc sadzonki wyhodowane przez sadzonki w domu lub zakupione w specjalistycznym sklepie na działce, umieść je w odległości 15-30 cm od siebie. Pamiętaj, aby po posadzeniu podlać teren. W jednym miejscu goryczka rośnie przez siedem lub więcej lat.

Pielęgnacja goryczki na świeżym powietrzu

Jak dbać o goryczkę

Jeśli wybrałeś odpowiednie miejsce na roślinę, sadzenie i pielęgnacja goryczki na zewnątrz nie sprawi Ci problemów. Po pojawieniu się pędów wystarczy je podlać, poluzować glebę wokół sadzonek i chwastów. Uprawiając goryczkę do dekoracji ogrodu, należy jak najszybciej usuwać suche kwiaty.

A jeśli, zgodnie z prognozami, spodziewana jest mroźna zima bez śniegu, na wszelki wypadek przykryj miejsce od zimna świerkowymi gałęziami.

Na zdjęciu: Jak kwitnie goryczka

Podlewanie i karmienie goryczki

Goryczka kochająca wilgoć wymaga, aby gleba na stanowisku była przez cały czas lekko wilgotna, dlatego podlewanie powinno być regularne i wystarczające. Jest to szczególnie ważne w okresach suszy, kiedy roślina składa pąki lub już otwiera kwiaty. Po podlaniu należy poluzować glebę wokół krzaków i usunąć chwasty. Aby to zrobić rzadziej, ściółkuj powierzchnię wokół roślin materiałem organicznym - trocinami, słomą, a jeszcze lepiej - torfem.

Instrukcje dotyczące pielęgnacji sadzenia i golenia od A do Z

Kwiat goryczki jest jedną z tych rzadkich roślin, które nie wymagają karmienia, a jeśli użyjesz torfu jako ściółki, kładąc go na miejscu wczesną wiosną i dodając do niego pokruszony wapień i mąkę rogową, to dla goryczki nie są wymagane żadne inne nawozy.

Choroby i szkodniki goryczki

Choroby goryczki i ich leczenie

Na zewnątrz gencjanie mogą zachorować na szarą lub podstawną zgniliznę, plamistość liści, rdzę i niektóre choroby wirusowe. Spośród wszystkich chorób grzybiczych szara zgnilizna jest najmniej podatna na zwalczanie, a choroby wirusowe są w zasadzie nieuleczalne.

Szara zgnilizna - tę chorobę można rozpoznać po szybko rosnących szaro-brązowych plamach, które pojawiają się w okresach wysokiej wilgotności. Wraz z rozwojem choroby na plamach tworzy się szara pleśń. Dotknięte obszary roślin należy natychmiast usunąć ostrym sterylnym narzędziem, chwytając zdrową tkankę, po czym rany należy leczyć roztworem fundazolu. Aby zapobiec rozwojowi szarej pleśni, stosuje się opryskiwanie lub opryskiwanie roślin fungicydami.

Najczęściej szara zgnilizna rozwija się w zbyt gęstych nasadzeniach, w których słabo krąży powietrze.

Na zdjęciu: Uprawa goryczki w ogrodzie

Plamienia mają również charakter grzybowy i pojawiają się na liściach rośliny w postaci małych żółtawobrązowych piętek z fioletową obwódką. Niszczą patogeny plamienia preparatami zawierającymi miedź, na przykład mieszaniną Bordeaux, siarczanem miedzi lub bardziej nowoczesnymi środkami grzybobójczymi.

Rdza jest wywoływana przez grzyby, które są bardzo odporne na chemikalia. Można dowiedzieć się, że gencjana została dotknięta tą konkretną chorobą przez ciemnobrązowe krosty utworzone na liściach rośliny, w których dojrzewają zarodniki grzyba. Dotknięte obszary roślin należy natychmiast usunąć i spalić, ale nigdy nie umieszczać w kompoście. Przy pierwszych oznakach rdzy potraktuj obszar roztworem grzybobójczym.

Zgnilizna podstawna najczęściej atakuje gatunki goryczki azjatyckiej, które kwitną jesienią: w wyniku rozwoju infekcji w warunkach wysokiej wilgotności w okresie siewu, podstawa zgnilizny łodygi u roślin. Umieść plastikową folię lub szklankę pod niewielkim kątem, aby chronić sadzonki przed kroplami kondensacji i zapobiec rozwojowi chorób. Jako skuteczny środek zapobiegawczy stosuje się odkurzanie podstawowej części goryczki Tsinebem.

Szkodniki goryczki i walka z nimi

Szkodniki goryczki mogą być denerwujące przez wciornastki, ślimaki, ślimaki, mrówki, gąsienice i nicienie.

Ślimaki i ślimaki zjadają liście i pąki goryczki, znacznie zmniejszając poziom jej dekoracyjnego efektu. Dobrze, jeśli na Twojej stronie mieszkają ich naturalni antagoniści - ropuchy i jeże. Ale jeśli tych zwierząt nie ma w twoim ogrodzie, będziesz musiał zastawić pułapki na mięczaki: rozłóż ziemniaki na pół w poprzek obszaru lub wkopuj puszki po samą szyję, wypełnione piwem lub sfermentowanym kompotem o jedną trzecią objętości.

Mrówki w okolicy goryczki są nie tyle szkodliwe, co irytujące, a gdy tylko skończy się Twoja cierpliwość, zastosuj przeciwko nim preparat owadobójczy, który można kupić w specjalistycznym sklepie.

Na zdjęciu: Jak uprawiać goryczkę w plenerze

Wciornastki to małe owady ssące, które rozmnażają się aktywniej w ciepłym sezonie. Żywią się sokiem komórkowym roślin, pozostawiając małe odbarwione plamki w ukąszeniu. Wciornastki są niszczone preparatami owadobójczymi.

Gąsienice są niebezpieczne dla młodych pędów i kiełkujących nasion. Walkę z nimi prowadzi się za pomocą środków owadobójczych, które kilkakrotnie traktują obszar goryczką w odstępach 10 dni.

Nicienie można wykryć tylko na podstawie ich destrukcyjnej aktywności: lekkiej deformacji wierzchołkowych liści, spowolnienia wzrostu i rozwoju rośliny, skrzywienia jej łodyg. Możesz pozbyć się szkodników, trzykrotnie traktując goryczkę specjalnym preparatem dla nicieni, który można kupić w pawilonie ogrodowym lub sklepie.

Rodzaje i odmiany goryczki

W ogrodnictwie ozdobnym rzadko stosuje się goryczki jednoroczne, a bardzo popularni są wieloletni przedstawiciele tego rodzaju. Oferujemy zapoznanie się z najpopularniejszymi gatunkami, odmianami i mieszańcami tej rośliny.

Goryczka bez łodygi (Gentiana acaulis)

Lub goryczka Koch (Ciminalis acaulis = Gentiana excisa = Gentiana kochiana) - w naturze ta zimotrwała bylina zielna występuje w górach zachodniej Europy. Ma łodygi o wysokości do 10 cm, owalne, wydłużone zielone liście, z którymi roślina styka się zimą, oraz duże, skierowane ku górze niebieskie lub niebieskie kwiaty do 5 cm długości, kwitnące od maja do czerwca. Gatunek ten ma gatunek alba o białych kwiatach.

Na zdjęciu: goryczka bez łodygi (Gentiana acaulis)

Goryczka Gurda (Gentiana asclepiadea)

Lub vatnik to bylina o wysokości do 80 cm ze spiczastymi podłużnymi owalnymi liśćmi o długości do 10 cm i prostymi szypułkami o wysokości do 5 cm, na których powstają 1-3 niebieskie lub ciemnoniebieskie, a czasem białe kwiaty.

Na zdjęciu: goryczka dyniowa (Gentiana asclepiadea)

Goryczka dahurska (Gentiana dahurica)

Gatunek pochodzi z Sajanów, Mongolii, Daurii i Tybetu. Jej łodygi osiągają do 40 cm wysokości, są proste lub wznoszą się. Liście podstawy, zwężone na obu końcach, mają kształt liniowo-lancetowaty. Liście łodyg mają krótką osłonkę, podczas gdy górne prawie jej nie ma. To goryczka niebieska: duże kwiaty znajdujące się w kątach górnych liści są pomalowane na intensywny ciemnoniebieski odcień. Goryczka dauryjska jest uprawiana od 1815 roku. Uprawiana jest zarówno do cięcia, jak i do pojemników.

Zdjęcia: goryczka dahurska (Gentiana dahurica)

Goryczka żółta (Gentiana lutea)

Rośnie dziko w Azji Mniejszej i Europie Środkowej, będąc jednym z najwyższych typów kultur: roślina może osiągnąć półtora metra wysokości. Ma korzeń palowy, dolne liście są duże, petiolate, owalno-eliptyczne, a łodygi są znacznie mniejsze. Liczne żółte kwiaty o długości do 2,5 cm tworzą się w kątach górnych liści i na wierzchołkach łodyg. Kwitnienie rozpoczyna się w połowie lata i trwa od półtora do dwóch miesięcy. W kulturze ten odporny na zimno gatunek, zimujący bez schronienia, od 1597 roku.

Na zdjęciu: goryczka żółta (Gentiana lutea)

Goryczka wielkokwiatowa (Gentiana macrophylla = Dasystephana macrophylla = Gentiana fetisowii = Tretorhiza macrophylla)

Ma rozległy obszar uprawy: Chiny, Mongolię, Daleki Wschód, Azję Środkową, Syberię Wschodnią i Zachodnią. Ma wyprostowane lub proste łodygi do 70 cm wysokości i 3-6 mm średnicy. Podstawy łodyg 2-8 cm owinięte włóknistymi pozostałościami starych liści.

Na zdjęciu: goryczka wielkokwiatowa (Gentiana macrophylla)

Goryczka płucna (Gentiana pneumonanthe)

Rośnie w Europie i Azji, ma wyprostowane nierozgałęzione, gęsto ulistnione łodygi do 65 cm wysokości, lancetowato-liniowe liście do 6 cm długości i do 6 mm szerokości, tworzy ciemnoniebieskie kwiaty z dzwonkowatym kielichem i rurkowatym obojczykiem na szczycie łodyg iw kątach liści trzepaczka.

Zdjęcie: goryczka płucna (Gentiana pneumonanthe)

Goryczka septemfida (Gentiana septemfida)

Rośnie dziko w Azji Mniejszej, Iranie, Krymie, europejskiej części Rosji i na Kaukazie. Roślina osiąga wysokość 30 cm, posiada liczne wzniesione lub wznoszące się łodygi pokryte lancetowatymi liśćmi oraz ciemnoniebieskie kwiaty do 4 cm długości, zebrane w główki. W kulturze goryczka jest siedmioczęściowa od 1804 roku.

Na zdjęciu: Gentiana septemfida

Oprócz opisanych gatunków, w kulturze można również znaleźć goryczki wiosenne, Delecluse (lub Clusi), Dinaric, Kolakovsky, chińskie dekorowane, wielkokwiatowe, orzęsione, mroźne, kropkowane, trójkolorowe, wąskolistne i szorstkie.

W ostatnim czasie dzięki pracy hodowców pojawiło się wiele odmian mieszańcowych goryczki, które odznaczają się dużą dekoracją. Spośród nich najciekawsze to:

• Goryczka Nikita - roślina o wielu średniej wielkości lazurowo-niebieskich kwiatach;
• Bernardi to roślina kwitnąca w sierpniu o częściowo rurkowatych ciemnoniebieskich kwiatach;
• Dark Blue to jesienna odmiana o jasnych ultramarynowych kwiatach ozdobionych ciemnymi paskami po wewnętrznej stronie płatków;
• Blue Emperor to odmiana karłowata o ultramarynowych kwiatach;
• Farorna to odmiana hybrydowa o bladoniebieskich kwiatach i kremowo-białej koronie;
• Gloriosa to szwajcarska odmiana o szeroko otwartych niebieskich kwiatach ze śnieżnobiałym gardłem;
• Elizabeth Brand to hybryda o wydłużonych lazurowych kwiatach i krótkich brązowawych łodygach.

Właściwości goryczki - szkoda i korzyść

Właściwości lecznicze goryczki

Większość gatunków goryczki ma właściwości lecznicze, dlatego roślina ta znajduje szerokie zastosowanie w praktyce medycznej. Przede wszystkim o właściwościach farmakologicznych tej kultury decyduje obecność w niej glikozydów, które pobudzają apetyt, poprawiają funkcjonowanie narządów trawiennych i działają przeciwskurczowo. Oprócz glikozydów korzeń goryczki zawiera alkaloidy, które pomagają tłumić skurcze i kaszel, obniżają gorączkę oraz działają przeciwzapalnie i uspokajająco. W korzeniach rośliny znaleziono również żywice i garbniki, związki aromatyczne, pektyny, inulinę, olej tłuszczowy, cukry i kwas askorbinowy. W korzeniowej części wielu gatunków goryczki znajdują się kwasy fenolokarboksylowe, które wzmacniają funkcję ewakuacyjną jelita.

Wskazania do stosowania preparatów z goryczki to:

• zaparcie,
• skaza,
• niedokrwistość,
• Achilia,
• bębnica,
• gruźlica,
• malaria,
• zgaga,
• dolegliwości gardła
• nowotwory
• i przewlekłe zapalenie wątroby.

Oficjalna medycyna zaleca przyjmowanie leków, takich jak gorzka nalewka lub gorzki ekstrakt z goryczki żółtej. W pożywieniu znajduje się również goryczka, która zwiększa apetyt. Tradycyjna medycyna często stosuje wodne preparaty goryczki, zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Na przykład wywar jest przepisywany zewnętrznie na pocenie się nóg; ropiejące rany posypuje się proszkiem równych części korzeni goryczki i rumianku; kompres łagodzący bóle mięśni i stawów jest wykonany z kleiku z podziemnych i naziemnych organów goryczki.

Na zdjęciu: goryczka to piękny i pożyteczny kwiat

Oferujemy kilka przepisów z goryczki, które pomogą Ci w trudnych chwilach.

Aby poprawić apetyt: 1 łyżkę suszonych korzeni goryczki zalać pełną szklanką wody i gotować na wolnym ogniu przez 10 minut, następnie ostudzić, przefiltrować i spożyć 20 g przed posiłkami.

W przypadku reumatyzmu i zapalenia stawów: 3 łyżki stołowe suchych surowców wlewa się do 700 ml wody, gotuje przez 15 minut, nalega przez 2 godziny, filtruje i bierze pół szklanki przed jedzeniem.

W przypadku gruźlicy płuc, malarii, spowolnionego trawienia, przewlekłej zgagi i zaparć: 50 g ziela wlać 500 ml wódki i przez tydzień nalegać w szczelnie zamkniętej butelce z ciemnego szkła w ciemnym chłodnym miejscu, następnie odcedzić i zażyć 30 kropli raz dziennie, rozcieńczony w 6 łyżkach wody.

Goryczka - przeciwwskazania

Preparaty roślinne są przeciwwskazane w okresie ciąży, indywidualnej nietolerancji goryczy, nadciśnienia, wrzodu żołądka i dwunastnicy. Dopuszczalna dzienna dawka nalewki alkoholowej z goryczki wynosi 35 kropli. Przedawkowanie może powodować objawy, takie jak zaczerwienienie twarzy, bóle głowy i zawroty głowy.